दैलेख लैजान भन्दै रातारात सुर्खेतको कटकुवा जङ्गलमा बेवारिसे छाडिएका गाईको उद्वार गरी पुनः नेपालगञ्जतर्फ पठाइएको छ । स्थानीय प्रशासनको समन्वयमा वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाले बेवारिसे छाडिएका गाईलाई शनिबारदेखि नेपालगञ्ज फिर्ता पठाउन थालेको हो । जिल्ला प्रहरी सुर्खेतका प्रवक्ता प्रहरी नायब उपरीक्षक रवि रावलले १७९ वटा गाई नेपालगञ्ज पठाइसकेको जानकारी दिए । उनका अनुसार घाइते रहेका कतिपय गाई–गोरुको औषधि उपचार गरी फिर्ता पठाइने छ । जंगलमा छाडिएका अरु गाई पनि खोज्ने काम भइरहेको जिल्ला प्रशासन कार्यालयले जानकारी दिएको छ ।
नगरपालिकाको पशु स्वास्थ्य शाखाका चिकित्सकको टोलीले शुक्रबारबाट नै मृत भेटिएका गाईको मुचुल्का तथा शव परीक्षण गर्नुका साथै घाइतेको उपचार गरिरहेका छन् । सुर्खेत प्रहरीका अनुसार मृत गाई–गोरुको संख्या ३० पुगिसकेको छ । परीक्षण रिपोर्टपछि मात्र गाईको हत्या भए नभएको यकिन हुने प्रहरीको भनाई छ । जिल्ला प्रशासन कार्यालय बाँकेको पत्रअनुसार नेपालगञ्ज उप–महानगरपालिकाको काञ्जीहाउसबाट दैलेखको शिरस्थान धार्मिक क्षेत्रमा पठाउने भनी गाईगोरू पठाइएको थियो । तर शिरस्थान क्षेत्र पर्ने दैलेखको भैरवी गाउँपालिकाले भने आफ्नो तर्फबाट लिखित मौखिक कुनै माग नगरेको प्रतिक्रिया दिएको छ । गाउँपालिका अध्यक्ष प्रेमबहादुर बुढाले आफू वडा कार्यालय र मन्दिर व्यवस्थापन समितिले नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिकासँग त्यस्तो कुनै माग नगरेको प्रष्ट पारे । ‘यहाँ त्यति ठूलो संख्यामा गाई–गोरु पाल्न सकिने ठाउँ छैन्, भ्रमपूर्ण प्रचार गरिएको छ, शिरस्थान क्षेत्रका लागि कुनै माग भएको छैन्’ उनले भनेका छन् ।
भैरवी गाउँपालिका–१ को कार्यालय र शिरस्थान मन्दिर व्यवस्थापन समितिले पनि आफूहरुले गाई–गोरुको माग नगरेको भन्दै घटनाको निष्पक्ष छानबिन गरी दोषीलाई कारवाही गर्न माग गरेको छ । शुक्रबार बिहान ३ बजेतिर वीरेन्द्रनगर वडा नं– १४ पर्ने कटकुवा जङ्गलमा २९१ गाई–गोरु अलपत्र अवस्थामा छाडिएको थियो । कतिपय गाई–गोरु भीरबाट खसालिएको अवस्थामा भेटिएकाले स्थानीयवासीले ‘गौहत्या’ भन्दै घटनामा संलग्नलाई कानूनी कारवाहीको माग गरेका छन् । घटनाको विरोधमा शनिबार मङ्गलगढी चोकबाट शुरु भएको ¥याली वीरेन्द्रचोकमा पुगेर कोणसभामा परिणत भएको थियो । सुर्खेत उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष धनबहादुर रावतले गाईलाई दानवीय हिसाबले भीरबाट खसालिएको भन्दै घटनाको निन्दा गरे ।
‘एउटा प्रदेशका छाडा पशु चौपाया अर्को प्रदेशको अनुमति बेगर ल्याएर छाडियो, नेपालगञ्ज उप–महानगरपालिकाको गम्भीर लापरबाही हो । दोषी जुनसुकै भए पनि कारवाही गर्न सरकारले हिम्मत गरोस्, उनले भनेका छन् । यसैबिच नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिकाका सूचना अधिकारी शरदकुमार पौडेलका अनुसार दैलेखका लागि ल्याइएका गाईहरू नगर प्रहरीको नेतृत्वमा ल्याइएको थियो । नगर प्रहरीका प्रहरी निरीक्षकको नेतृत्वमा ल्याइएका गाईगोरु बीच बाटोमा मरेपछि बाटोमै फालिएको हुन सक्ने उनले बताए ।
‘छाडा पशुचौपाय व्यवस्थापनका लागि दैलेखको श्रीस्थान लैजाने भनेर ल्याइएको हो, बीचमै गाईगोरु मरेपछि स्थानीयले थाहा पाए विरोध गर्लान् भन्ने सोचेर हाम्रो यहाँको टोली बाटोमै छोडेर फर्किएको रहेछ,’ उनले भने । सुर्खेतको वीरेन्द्रनगरदेखि १४ किलोमिटर उत्तरमा दैलेख सदरमुकाम जाने सडक उकालो छ । कटकुवा जंगलको सडक छेउमा ठूलै भीर त छैन तर चौपाया भने त्यहाँबाट हिँड्न सक्दैनन् । बिहीबार राति ट्रक चालकले ती गाईगोरुलाई भीरमा खसालिदिएका थिए ।
वीरेन्द्रनगरको प्रवेश क्षेत्र सुब्बाकुना प्रहरी चेक पोष्टमा बिहीबार राति १२ बजेतिर आठ वटा गाईगोरु बोकेका ट्रक इन्ट्री भएको सहायक प्रहरी निरीक्षक प्रमोदसिंह ठकुरीले जानकारी दिए । तीमध्ये ना ६ ख ९९०५, ९१७७, ४९४९ र ना ५ ख १०१५ नम्बरका ट्रक जिल्ला प्रहरी कार्यालयको नियन्त्रणमा छन् । ट्रक चालकले दिएको बयानअनुसार यी गाईगोरु नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिकाले पठाएको हो ।
नेपालगञ्जका सडकमा छाडा छोडिएका गाईगोरुलाई स्थानीय काञ्जी हाउसमा राखिएको थियो । ‘छाडा पशुचौपाया व्यवस्थापनका लागि दैलेखको श्रीस्थान लैजाने भनेर लिइएको हो, बीचमै गाईगोरु मरेपछि स्थानीयले थाहा पाए विरोध गर्लान् भन्ने सोचेर हाम्रो यहाँको टोली बाटोमै छोडेर फर्किएको रहेछ,’ उनले भने । बाटोमा अरू कसैले गाईगोरु कसैले पाल्न चाहे दिने नत्र दैलेख लैजाने गरी नेपालगञ्जबाट लगिएको पौडेलले जानकारी दिए । ‘काञ्जी हाउसमा धेरै भएका गाईगोरु दैलेख, सुर्खेत, जाजरकोटलगायत पहाडमा पाल्न दिने गरेका छौं,’ उनले भने, ‘यसपटक पनि सुर्खेत उपत्यकाभन्दा माथि कसैले पाल्न चाहेमा दिने र दैलेख पु¥याउने भनेर लिइएको हो, के सोचर हाम्रो टोली फर्कियो, थाहा भएन ।’
नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिकामा राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीका धवलसमशेर राणा मेयर छन् । हिन्दुवादी राप्रपाले आफ्नो चुनाव चिन्ह र झन्डामै गाईको तस्बिर राखेको छ । पशुपंक्षीसम्बन्धी कसुरअन्तर्गत कसैले गाई वा गोरु मार्ने वा कुनै चोट पु¥याउने नियतले कार्य गरे तीन वर्षसम्म कैद हुने कानुन छ । यस्तै गाई वा गोरुलाई अंगभंग बनाएमा ६ महिना कैद र अन्य चोट पु¥याएमा ५० हजार रुपैयाँ जरिवानाको व्यवस्था ऐनमा छ ।