डिल्ली शाही, कोहलपुर
बाँकेका दुई स्थानिय तहमा अत्याधुनिक सेन्सर मेसिन जडान गरिएको छ । कोहलपुर नगरपालिका र बैजनाथ गाउँपालिकामा संयूक्त रुपमा जडान गरिएको हो । पहिलो पटक बैजनाथ गाउँपालिका वडा नं.१ मा सेन्सर जडान भएको छ । भूकम्प,बाढी र विपद् बारे पुर्व जानकारी दिने अत्याधुनिक मेसिन सेन्सर जडान गरिएको कोहलपुर नगरपालिका प्रमुख लुट बहादुर रावतले जानकारी दिए । उनका अनुसार कोहलपुर र बैजनाथमा ६÷६ वटाका दरले सेन्सर मेसिन जडान गरिने छ ।
कोहलपुर नगरपालिका विपद् व्यवस्थापनलाई चालु आर्थिक वर्षको नीति तथा कार्यक्रम र बजेटमा समेत प्राथमिकतामा राखेको उनको बताए । नगरपालिकाले ३ करोड ३० लाख लागतमा अत्याधुनिक सेन्सर मेसिन जडान गर्ने नगर प्रमुख रावतको भनाई छ ।‘कोहलपुरमा विपद् जोखिममा क्षेत्र धेरै छन्’उनले भने ‘नगरबासीलाई आपत्कालिन् विपद्बाट जोगाउनको लागि सेन्सर मेसिन जडान गरिएको हो ।’ कोहलपुर र बैजनाथका गरि १२ स्थानमा जडान गरिने मेसिनको प्रमुख नियन्त्रण कक्ष कोहलपुर नगरपालिकामा हुनेछ । कोहलपुरका विपद्को जोखिममा रहेका वडाहरु नं. २,४, ८,१२ र १४ मा जडान गरिने नगरपालिकाले जनाएको छ । यस्तै बैजनाथ गाउँपालिका अध्यक्ष मान बहादुर रुचालले पहिलो पटक वडा नम्बर १ मा सेन्सर मेसिन जडान गरिएको र अन्य वडामा निकट भविश्यमा जडान कार्यलाई तिव्रता दिने बताए ।
अध्यक्ष रुचालका अनुसार यसअघि नै बैजनाथ गाउँपालिकाले क्षेत्र पहिचानका साथै पालिका तथा वडा स्तरीय विपद् व्यवस्थापन समिति समिति बनाईएको छ । सेन्सरले भुकम्प, हुरी बतास, बाढी आउनु भन्दा पहिले पूर्व जानकारी दिनेछ । आपत्कालिन विपद्को सामना गर्न जनचेतना आवश्यक रहेकोमा जोड दिदै उनले गाउँपालिका स्तरीय विद्यालय, संघ—संस्था रटोलटोलमा विपद् जोखिम व्यवस्थापन बारे अभिमुखिकरण कार्यक्रम गरिने बताए ।
इन्जिनियरद्धय अरुण सुवेदी र अमृत सुनारले बाँके जिल्ला मै पहिलो पटक नयाँ प्रविधि सफलताका साथ जडान गरिएको बताए । ‘भूकम्प, बाढि, हुरीबतासको पूर्व जानकारी भन्ने कुरा भूकम्पको इपिसेन्टरको र सेन्सर रहेको दूरीमा निर्भर रहन्छ’ ईन्जिनियर सुनारले भने,‘जति इपिसेन्टर र सेन्सरको दूरी बढ्छ, त्यति ढिलोे साइरन बज्छ ।
करिब सय किलो मिटर टाढा इपिसेन्टरको दूरी रहेमा भूकम्प आउन २० सेकेन्ड पूर्व जानकारी प्राप्त हुन्छ ।’ तर, इपिसेन्टर जति नजिक भयो त्यति पूर्वजानकारी कम उपलब्ध हुने उनको भनाइ छ । विपद्को जानकारी दिनको लागि प्रविधिलाई कुनै पनि टेलिकम्युनिकेसन सिस्टममार्फत मोबाइल एब्लिकेसनको माध्यमबाट मोबाइलमा जानकारी दिन सकिने सुवेदीको भनाई छ । कोहलपुर नगरपालिका स्तरीय सरकारी तथा निजि विद्यालय स्तरमा विद्यार्थीलाई विपद् जोखिम व्यवस्थापन बारे अभिमुखिकरण कार्यक्रम प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत दशरथ बुढा बताउँछन् ।
वर्षेनी डुबानका कारण विपद्को सामना गर्नु परेको भन्दै आगामी दिनमा विपद् व्यवस्थापन गर्न दीर्घकालिन योजना बनाएर अघि बढेको प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत बुढाले बताए । यस्तै बैजनाथ गाउँपालिका सूचना अधिकारी तप्त राज आचार्यका अनुसार विपद्को उच्च जोखिममा यहाँका महिला बालबालिका र सिमान्तकृत वर्ग रहेको बताए । सुरक्षाका दृष्टिकोणले उच्च जाखिममा रहेका वर्गको सुरक्षाको लागि गाउँपालिकाले सधै गम्भिर रहेको उनको भनाई रहेको छ । यो परियोजना राष्ट्रिय विपद् विज्ञान तथा प्रविधि केन्द्रको सहजीकरणमा नयाँ प्रविधिको अध्याधुनिक सेन्सर जडान गरिएको हो ।