12 September 2024  |   बिहिबार, भदौ २७, २०८१

बाँकेमा बेलाइती कुकुर पाल्नेहरू बढी छन्

मिसनटुडे संवाददाता
प्रकाशित मितिः आइतवार, कार्तिक २६, २०८०  

बर्दिया ठाकुरबाबा नगरपालिकाका स्थायी बासिन्दा जीवलाल चौधरी अहिले कोहलपुर–११ एनटीभी रोडमा केनल क्लब सञ्चालन गरिरहेका छन् । कोहलपुरमा केनल क्लब सञ्चालन गर्ने आफू पहिलो व्यवसायी भएको उनको दाबी छ । तीन वर्षअघि सन् २०२३ देखि उनले बागेश्वरी केनल क्लब सञ्चालनमा ल्याएका हुन् । उनले हालै नेपालगन्जमा पनि आफ्नो शाखा विस्तार गरेका छन् ।
चौधरी भेटेनरीका स्नातक हुन् । तर नेपालमा केनलसम्बन्धी औपचारिक अध्ययन नहुने भएकाले आफूले केनलसम्बन्धी औपचारिक अध्ययन गर्न नपाएको उनले गुनासो गरे । तर यससम्बन्धी विभिन्न तालिम लिएर त्यसलाई व्यावसायिक रूप दिएको उनले
बताए । उनले नेपाल, भारत र इजरायलसम्म पुगेर केनलसम्बन्धी विभिन्न तालिम लिएको बताए । उनै चौधरीसँग मिसन टुडेले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश ः

जीवलाल चौधरी
सञ्चालक
बागेश्वरी केनल ब्लब, कोहलपुर

१. कोहलपुर आसपासमा पेट लभर्स अर्थात कुकुर पाल्ने शौखिनहरू कत्तिको रहेछन् ?

कुकुर पाल्ने शौख त मान्छेहरूमा देखिएको छ । पालिरहेका पनि छन् । तर व्यवस्थित रूपमा पाल्न सकिरहेका छैनन् । कुकुरलाई कुकुरजस्तै पालिरहेका छन् । कुकुरलाई कुकुरकै व्यवहार गरिरहेका छन् ।

२. गर्नुपर्ने के थियो त ?

वास्तवमा एउटा पप्पी घरमा ल्याइसकेपछि त्यसलाई पनि परिवारको एउटा सदस्य जस्तै व्यवहार गर्नुपर्ने हुन्छ । उसलाई बस्नका लागि राम्रो बास बनाइदिने, पालनपोषण गर्ने, सही समयमा खान दिने, उसलाई बेलाबेलामा खोप लगाइदिने आदि गर्नुपर्ने हुन्छ ।

३. मान्छेले कुकुर पाल्ने रहर त गर्ने तर ‘एफर्ड’ गर्न नसकेर हो कि ?

यो खासै कस्टली पनि होइन । तर मान्छेहरूले बुझेका छैनन् । विस्तारै बुझ्दै जालान्् ।

४. केनलसम्बन्धी औपचारिक अध्ययन गरेर तपाईं यो क्षेत्रमा आउनुभएको हो कि ?

म यो क्षेत्रसँग टच भएको २०६१ सालदेखि हो । २०६४ सालदेखि म एउटा क्लबमा स्टाफका रूपमा आबद्ध भएँ ।

२०६६ सालमा कुकुरसम्बन्धी तालिम लिएँ । मेरो औपचारिक अध्ययन पनि भेटेनरी नै हो । मैले यही अवधिमा सँगसँगै आफ्नो औपचारिक अध्ययन पनि अगाडि बढाएँ । भेटेनरीमा स्नातक गरेँ । भेटेनरीमा भए पनि केनलसम्बन्धी नेपालमा औपचारिक अध्ययन हुँदैन ।

त्यसैले केनलसम्बन्धी तालिम गरेँ । नेपालमा सन् १९७३ मा नेपाल केनल क्लब खुलेको हो । त्यसैमार्फत केनलसम्बन्धी विभिन्न तालिम, प्रशिक्षण हुँदै आएका छन् । त्यसैमार्फत नेपालमा केनलसम्बन्धी प्रचारप्रसार पनि हुँदै आएको छ ।

मैले पनि यसैमार्फत डग ट्रेनरको तालिम लिएको हुँ । तालिमपछि म विभिन्न स्थानमा डग ट्रेनरका रूपमा काम गरेँ । मैले ‘ब्रिड वार्डेन’ (कुन प्रजाति हो भनेर कुकुर चिन्ने) तालिम पनि लिएँ । भारत र इजरायलसम्म पुगेर मैले विभिन्न किसिमका केनलसम्बन्धी तालिम पनि लिएको छु । त्यसपछि मैले यहाँ आएर यसलाई व्यावसायिक रूपमा अगाडि बढाउने निर्र्णय गरेको हुँ ।

५. अहिले केनल व्यवसायको अवस्था कस्तो छ त यो क्षेत्रमा ?

अहिले सबैतिरको आर्थिक अवस्था खस्किएको छ । त्यसकारण पनि होला जति गति लिनुपर्ने हो त्यति लिएको छैन । कोहलपुरमा नै यो मेरो पहिलो र एकल व्यवसाय भएका कारण पनि अहिलेसम्म ठीकै चलिरहेको छ ।

६. नेपालमा कति प्रजातिका कुकुर पाइन्छन् ?

विश्वमा अहिले अढाई सय प्रजातिका कुकुर पाइन्छ । नेपालमा पनि विभिन्न प्रजातिका कुकुर भित्रिइसकेका थिए । आकार, गुण र कामका आधारमा कुकुरहरुका पनि समूह हुन्छन् ।

उन्नत जातका कुकुरका विभिन्न समूह छन् । कुनै गार्ड गु्रपका हुन्छन्, कुनै हन्टिङ गु्रपका, कुनै फेरि टोय गु्रप अर्थात साना जातिका कुकुरको समूह छुट्टै हुन्छ । स्पोटिङ गु्रप, हाउन्स गु्रपलगायत ८÷९ वटा गु्रप छन् । यिनीहरूका जिन पनि छुट्टाछुट्टै हुन्छन् ।

७. कुकुर किन पाल्छन् मान्छेहरू ?

कुकुर परापूर्व कालदेखि नै मानिसले पाल्दै आएका हुन् । धार्मिक रूपमा पनि कुकुरको महत्व पाइन्छ । कुकुरलाई यमराजको दूतको रूपमा लिइन्छ र मान्छेले तिहारका बेला कुकुरको पूजाआजा गर्ने गर्दछन् । मान्छेका विभिन्न शौख हुन्छन् ।

ती शौख अनुसार कुकुरका विशेषता पनि हुन्छन् । कोही मानिस पप्पीसँग खेल्न मन पराउँछन् । त्यस्तै प्रजातिका कुकर पाल्छन् । कोही कुकुरले आफ्नो घरको सुरक्षा गरोस् भन्ने चाहन्छन् । कोही भने आफ्नो एकान्तपना टाढा गर्नका लागि साथीका रूपमा कुकुर पाल्न चाहन्छन् । कुकुरका पनि छुट्टाछुट्टै जातिमा छुट्टाछुट्टै गुण हुन्छन् । जसले मानिसका शौख पूरा गर्छन् ।

फेरि कुकुर पाल्नुका फाइदा पनि धेरै छन् । सबैभन्दा पहिलो कुुरा त सुरक्षा नै हो । अधिकांश मानिस घरको सुरक्षा प्रयोजनका लागि कुकुर पाल्छन् । अर्को रिफ्रेसमेन्टका लागि कुकुर पाल्छन् । अहिलेको समयमा मानिस घरभित्र पनि एक्लोजस्तो हुँदै गएको छ । उनीहरूले खेल्ने, गफ गर्ने साथीको रूपमा कुकुर पाल्ने गरेका छन् ।

८. कुकुर नै किन अन्य प्राणी पनि त पाल्न सकिन्न र ?

हेर्नोस् कुकुर भनेको आज्ञाकारी प्राणी हो । जनावरहरूमा सबै भन्दा आज्ञाकारी कुकुर नै हो । कुकुरलाई जस्तो सिकायो त्यस्तै गर्छ । यो मालिकप्रति अत्यन्तै वफादार पनि हुन्छ ।

९. कुकुरहरू कसरी उपलब्ध गराउनुहुन्छ ?

हामीले बाहिरबाट ल्याएका उन्नत जातका कुकुरहरूलाई ब्लड गु्रप फरक पारेर क्रस गराएर तिनीहरूबाट बच्चा उत्पादन गर्छौं ।

१०. उन्नत प्रजातिका कुकुरको मूल्य महँगो पर्छ भनिन्छ । कतिसम्म मूल्य पर्छ ?

यसको मूल्यमा कुनै एमआपी तोकिएको हुँदैन । कुन प्रजातिलाई हाम्रो कति लगानी पर्छ त्यसमा केही मुनाफा राखेर हामीले उपलब्ध गराउने हो । मूल्य खासै महँगो पनि होइन । ४÷५ हजारदेखि सुरु भएर १÷डेढ लाखसम्मका कुकुर पनि छन् ।

अब हामीले बाहिरबाट बच्चा मगाएर उनीहरूलाई तालिम दिएर पालपोष गर्दा नै हाम्रो पनि त्यसमा लगानी भइसकेको हुन्छ । त्यसैले केही महँगो जस्तो पर्न जाने हो । तर कसैले यदि यहीँको लोकल प्रजातिको लैजान्छु भन्छ भने अलि सस्तो पनि पर्न जान्छ ।

२–३ लाख खर्च गरेर मोटरसाइकल चढ्न सक्छ भने उसले ५ हजारको कुकुर पाल्न नसक्ने भन्ने हुँदैन । यदि ऊ साँच्चै पेट लभर हो भने आफू दिन खाने चार कप चियामा आधा कटाएर भए पनि कुकुरको खाना जुटाउन सक्छ । यो मानिसको आ–आफ्नो सोचको कुरा हो । कुकुर पाल्नै नसकिने महँगो भन्ने होइन ।

११. कुकुरसम्बन्धी एसेसरीहरू कहाँबाट आउँछन् ? नेपालमै उपलब्ध छन् कि यी पनि विदेशबाटै आउँछन् ?

दुई चारवटा प्रोडक्ट हाम्रो आफ्नै पनि छ । अरू चाहिँ बाहिरबाटै आउने हो । हाम्रा डिलरहरूले विभिन्न देशबाट ल्याएर यहाँ वितरण गर्ने हुन् । भारत, थाइल्यान्ड, अमेरिकालगायतका देशबाट आउँछन् ।

१२. पहिलेपहिले पनि नेपालमा कुकुर पाल्ने चलन नभएको होइन । अहिले परम्परागतबाट व्यावसायिक रूपमा कुकुरपालन सुरु भएको हो नेपालमा पनि ?

अझै पनि यहाँ व्यावसायिक रूपमा कुकुर पाल्ने काम हुन सकेको छैन । मानिसहरू कुकुर पाल्ने शौख त राख्छन् तर कुकुरलाई चाहिने आवश्यक खानपान र व्यवस्थापन गर्ने रुचि देखाउँदैनन् । उन्नत जातका कुकुर पाल्न खोज्छन् तर उनीहरूलाई घरमै परम्परागत तरिकाका खानपान गराउँछन् ।

जसले गर्दा पप्पी बिरामी पर्ने, मर्ने समस्या हुन्छ । यसले गर्दा पप्पीको खानपानको ब्यालेन्स मिल्दैन, नुट्रिसन पुग्दैन । पप्पीको सरसफाइ र बेलाबेला दिनुपर्ने भ्याक्सिनेसनमा पनि लापरबाही गर्छन् ।

१३. मानिसहरू कुकुर पाल्ने शौख त राख्छन् । अझ पछिल्लो समयमा बच्चाबच्चीमा यो शोख विशेष रूपमा देखिन्छ । तर त्यससम्बन्धी पर्याप्त जानकारी उनीहरूमा हुँदैन । त्यसबारे उनीहरूलाई कसरी जानकारी गराउनु हुन्छ ?

अब मकहाँ आउने डग लभरहरूलाई बेसिक कुराहरू मैले सिकाइदिएको हुन्छु । अर्को अब हामीले सेल्स गरेका पप्पी त हाम्रो निगरानीमा हुने नै भए । उहाँहरूलाई कुकुर पालनसम्बन्धी बेसिक तालिम, कुकुरको मनोविज्ञान इत्यादिबारे पनि जानकारी दिन्छौँ र उचित खानपान र व्यवस्थापनबारे बुझाएका हुन्छौँ ।

१४. हामीकहाँ पनि ‘भोटे कुकुर’ ‘सिकारी कुकुर’ हिजो पालिने गरेका कुकुरहरु थिए । आज ती प्रजाति लोप हुने अवस्थामा छन भने हामी विदेशबाट कुकुर आयात गरेर पालिरहेका छौँ । यहाँका लोकल कुकुरलाई सुधार गरेर पाल्न वा बाहिर बेच्न सकिन्न ?

सकिन्छ, स्थानीय भाषामा भोटेकुकुर भनिने यसको नाम टिबेटियन म्यास्ची हो । त्यसको नश्ल सुधार गरेर बेच्न पाए राम्रो इन्कम पनि हुन्छ ।

१५. यहाँ सबैभन्दा बढी खोजिने उन्नत जातको कुकुर कुन हो ?

यहाँ बढी पालिने कुकुर जापानिज स्पिज हो । जसलाई स्थानीय भाषामा बेलायती भनिन्छ । सानो, झुप्प कपाल भएको देख्दा पनि आकर्षक भएकाले मानिसहरु यही कुकुर पाल्न रुचाउँछन् । यो एफर्डेबल पनि छ । यसको खानपानदेखि सबै त्यति महँगो छैन ।

१६. अहिले तपाईंका रेगुलर क्लाइन्ट कति छन्् ?

यसको एकज्याक्ट तथ्यांक त मसँग पनि छैन । तर सरदर ७–८ सय जना डग वनर्सहरूले मबाट सेवा लिइरहनुभएको छ । उहाँहरू आफ्ना पप्पीका बारेमा विभिन्न जानकारी लिन वा सेवा लिन मकहाँ आउनुहुन्छ ।

यो संख्या कोहलपुरआसपासको हो । आक्कलझुक्कल आउने त अरू पनि हुनुहुन्छ । पेट लभर्सहरू प्रायः मकहाँ आउनुहुन्छ ।

प्रकाशित मितिः आइतवार, कार्तिक २६, २०८०     12:20:18 PM  |