नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) बैजनाथ गाउँ कमिटीले पार्टीका काम कारबाहीहरुलाई चुस्तदुरुस्त बनाउन पछिल्लो समय के कसरी काम गरिहेको छ, स्थानीय सरकार सञ्चालनमा पार्टीको भूमिका, सहकार्य र समन्वय कस्तो छ । त्यसैगरी, पार्टी एकतापछि पनि नेता कार्यकर्ताहरु भावनात्मक एकता नदेखिएको र पार्टीको पछिल्लो अवस्था लगायतका विषयमा नेकपा बैजनाथ गाउँ कमिटीका अध्यक्ष चन्द्र चौधरीसँग मिसन टुडेका यानबी साहुले गरेको कुराकानीको सम्पादित अशं ।
१. नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) बैजनाथले पार्टीका काम कारवाहीहरुलाई चुस्तदुरुस्त बनाउन पछिल्लो समय के कस्ता कार्यहरु गरिरहेको छ ?
पार्टीका काम कारवाहीलाई चुस्तदुरुस्त बनाउनका लागि नेकपा बैजनाथले समय समयमा पालिका कमिटी हुँदै वडा, टोलसम्मका कमिटी बैठकहरु बस्ने गरिएको छ । गठन गर्न निर्देशन दिएका छौँ । पालिकास्तरीय कमिटीको निर्देशनका आधारमा वडा कमिटी बैठकहरु बसेर विभिन्न वडाका टोलहरुमा गएर टोल कमिटी गठन गर्ने कामहरु भइरहेको अवस्था छ । सबै वडाहरुमा टोल कमिटी निर्माण गरिसकेपछि वडास्तरीय भेला गर्ने गरिएको छ । ती भेलाहरुमा संघ, प्रदेश र स्थानीय जनप्रतिनिधिहरुको उपस्थितिमा कार्यकर्ताहरुले भेलामा देखिएका समस्याहरु राख्नु हुन्छ ।
त्यसै गरी जनप्रतिनिधिहरुले पनि वार्षिक रुपमा गर्ने कामहरुका बारेमा छलफल गर्ने गर्नु भएको छ । जस्तो उहाँहरुले कति वजेट कहाँ छुट्याउने, कुन शीर्षकमा कति छुट्याउने, अधिवेशनबाट के कस्ता निति तथा कार्यक्रमहरु पारित गर्नुभयो, ती सबै कुराहरु जानकारी गराउनु हुन्छ । यस्तै पार्टीले बैजनाथको विकास र जनचासोका विषयमा के कस्ता कार्यहरु गरिरहेको छ । अथवा के गर्ने, आगामी दिनमा के कस्ता कार्यहरु गर्ने भन्ने बारेमा भेला तथा बैठकहरुमा छलफल र बहसहरु गर्ने गरिएको छ । भेलाहरुमा नेता तथा कार्यकर्ताहरुबाट विभिन्न सुझावहरु आउने गर्दछन् । ती सुझावहरुलाई नै आत्मासाथ गरेर पार्टीले आफ्ना गतिविधिहरु सञ्चालन गर्दै आइरहेको छ ।
२. नेकपा बैजनाथले जनतासँग नेकपा र जनतासँग जनप्रतिनिधि कार्यक्रम अभियानकै रुपमा सञ्चालन गर्ने निर्णय गरेको छ । यो कस्तो कार्यक्रम हो ?
नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) बैजनाथले ‘जनतासँग नेकपा’ र ‘जनतासँग जनप्रतिनिधि’ कार्यक्रम विशेष गरेर जनताका घरदैलोमा नै गएर उनीहरुका गुनासा सुन्न र समाधान गर्ने तथा पार्टीको पछिल्लो अवस्थाको बारेमा फैलाइएको भ्रम चिर्नका लागि सबै वडाहरुमा यस्तो कार्यक्रम सञ्चालन गर्न लागेको हो । पार्टीका नेता कार्यकर्ता, जनप्रतिनिधि र जनताको सम्बन्ध समधुर बनाउनु पर्छ । पार्टीका नेता कार्यकर्ता, जनप्रतिनिधिहरु जनतासम्म पुग्नु पर्दछ, घरमा गएर उनीहरुका कुराहरु सुन्नु पर्छ, विचारहरु बुझ्नु पर्छ, देखिएका समस्याहरुलाई समाधान गर्नुपर्दछ भनेर कार्यक्रम सञ्चालन गर्न लागिएको हो । स्थानीय सरकारका प्रतिनिधिहरु र पार्टी कार्यकर्ताहरुलाई हरेक वडाहरुमा लिएर जान सक्यौँ भने पार्टी पनि बलियो हुन्छ र जनतासँगको सम्वन्ध पनि समधुर हुने भएकाले ‘जनतासँग नेकपा’ र ‘जनतासँग जनप्रतिनिधि’ कार्यक्रम अभियानका रुपमा सञ्चालन गर्न लागेका हाँै । त्यसका साथै पार्टीको पछिल्लो अवस्थाको बारेमा जनतामा भ्रम फैलाइएकोले ती भ्रमहरुका बारेमा उहाँहरुलाई सत्य कुरा के हो त भनेर बुझाउनु लागि पनि कार्यक्रम सञ्चालन गर्न लागिएको हो ।
३. नेकपा बैजनाथमा पालिकादेखि टोल कमिटीसम्म महिला सहभागिताको अवस्था कस्तो छ ?
नेपालको संविधानमा नै हरेक तहमा महिलाको ३३ प्रतिशत अनिवार्य सहभागिता हुनु पर्ने उल्लेख छ । हामीले पनि सोही अनुसार नै विभिन्न कमिटीहरुमा महिला सहभागिता गराउनु पर्ने हुन्छ । तर पनि बैजनाथमा महिलाको त्यो सहभागिता गराउन सकिएको छैन । किनभने पहिले पहिले महिला दिदी बहिनीहरुले पनि खासै राजनीतिप्रति चासो दिनु भएन । त्यसमा पनि विभिन्न कारणहरु हुन सक्छन् । जस्तै घरको आर्थिक अवस्था, पारिवारिक अवस्थादेखि लिएर विभिन्न कारणहरु हुन सक्छन् । हामीले पनि विभिन्न परिस्थितिका कारण उहाँहरुको त्यति सहभागिता गराउन सकेनौँ । अहिले हामीले नयाँ संविधान पाइसकेपछि पछिल्लो समयमा भने ३३ प्रतिशत नै नभएपनि पहिलेको तुलनामा उल्लेख्य सहभागिता गराएका छौँ । विभिन्न कारणले महिलाहरु पछाडि परेता पनि अहिले पार्टीले हरेक कमिटीहरुमा महिलाहरुको सहभागिता गराउने प्रयास गरिरहेको छ ।
४. बैजनाथ गाउँपालिकामा पनि नेकपाकै सरकार छ । स्थानीय सरकार र पार्टी विच के कसरी सहकार्य तथा समन्वय भइरहेको छ ?
बैजनाथ गाउँपालिकामा पार्टी र जनप्रतिनिधिहरु विचको समन्वय र सहकार्य एकदमै राम्रो छ । अहिले पछिल्लो समय महामारीका रुपमा देखिएको कोरोना भाइरसको संक्रमण रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि क्वारेन्टिन, आइसोलेसन व्यवस्थापन, राहत संकलन तथा व्यवस्थापन, नागरिकहरुलाई सचेत गराउने लगायतका कार्यहरुमा पनि पार्टी र स्थानीय सरकारका प्रतिनिधिहरुको सहकार्य र समन्वय एकदमै राम्रो रह्यो र काम पनि व्यवस्थित एवं सफल भए । गाउँपालिकामा धेरै जना व्यक्तिहरुमा कारोना संक्रमण देखिएपनि स्थानीय सरकारका प्रतिनिधि, पार्टीका नेता कार्यकर्ता, जनवर्गिय संगठन स्थानीय नागरिक सबैको सहयोगमा कोरोना नियन्त्रण गर्न सफल भएको छ । यसमा स्थानीय सरकारले योजना बनाएर पार्तीलाई जानकारी दिएपछि हरेक तहतप्काका नेता कार्यकर्ताहरु निरन्तर खट्नु भयो । यसले गर्दा बैजनाथमा कोरोना रोकथाम तथा नियन्त्रणमा स्थानीय सरकार र पार्टी दुवै सफल भएको छ ।
५. स्थानीय सरकार सञ्चालनमा पार्टीको भूमिका कस्तो रहन्छ ?
सरकार सञ्चानलमा पार्टीको अहम भूमिका रहन्छ । सरकारका जनप्रतिनिधिहरु पार्टीबाट नै निर्वाचित भएकाले अथवा उनीहरुलाई पार्टीले नै सरकारमा पठाएको हुनाले पार्टीको निर्देशन, निति नियम अनुसार चल्नु पर्ने हुन्छ । हाम्रो पार्टीको धारणा पनि पार्टीले सरकार चलाउने हो, सरकारले पार्टी होइन । तर यहाँ उल्टो भएको छ । सरकारले पार्टीलाई चलाएको देख्न सकिन्छ । नेकपा मात्र होइन समग्रको कुरा गर्ने हो भने अझै पनि पार्टी र जनप्रतिनिधिहरुको कहि न कहि तालमेल नमिलेको देखिन्छ । यस्तो मतभेदले गर्दा समाज र देश बनाउने लक्ष्य पुरा हुन सकेको छैन । त्यसकारण जनप्रतिनिधिहरुले हामी कहाँबाट आएका हौँ ? कुन पार्टीबाट आएका हौँ ? हाम्रो कर्तव्य के हो ? भन्ने कुरालाई आत्मासाथ गरेर पार्टीको निर्देशन लागु गर्यौ भने मात्रै देश र समाज बनाउने लक्ष्य पुरा हुन्छ ।
६. कयाँै ठाउँहरुमा जनप्रतिनिधिहरु पार्टीको निर्देशन नमान्ने जनप्रतिनिधिले भनेको पार्टीले नमान्ने गरेको देखिन्छ नि ?
कहिँ कतै कुनै ठाउँमा यस्तो देखिएको पक्कै पनि हो । बैजनाथमा पनि हाम्रा जनप्रतिनिधि तथा नेता कार्यकर्तामा देखियो । तर पछि उहाँहरुले पनि यो कार्य गलत रहेछ भनेर पार्टी नै ठूलो कुरा हो, हामी त्यही पार्टीबाट आएको हौँ, भुल्नु हुँदैन भनेर लाग्नु भएको छ । भर्खरै केहिदिन अघि मात्रै पार्टीका नेता कार्यकर्ता र जनप्रतिनिधिहरु विच पनि हाम्रो बैठक बसेको थियो । जनप्रतिनिधि र नेता कार्यकर्ताहरुको एकदमै उत्सुकतापूर्ण सहभागिता रहेको थियो । त्यो बैठकमा पार्टी र जनप्रतिनिधिहरुले गरेका राम्रो नराम्रा सबै कामहरुको समिक्षा भयो । पहिलो पटक दुवै पक्षले राम्रो कामहरुको समिक्षा गर्दै नराम्रो कामहरुको समिक्षासहित आत्मालोचना गर्ने कामहरु भए । यो एकदमै राम्रो काम हो भन्ने मलाई लागेको छ । जनप्रतिनिधिहरुले पनि पार्टीलाई धेरै राम्रा सुझावहरु दिनुभयो । साथै आफूहरुले पनि पार्टीको निर्देशन अक्षरांश पालना गर्ने प्रतिवद्धता जनाउनु भएको छ ।
७. एमाले र माओवादी केन्द्र मिलेर नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) बन्यो । एकता भएको केहि समयमा नै फुटको संघारमा पुगेको देखिन्छ । के अब पार्टी फुट्छ त ?
कम्युनिष्ट पार्टीमा आ–आफ्ना विचार आउनु स्वाभाविक कुरा हो । पार्टीमा प्रतिस्पर्धा हुनै पर्छ । नेकपा कुनै पनि हालतमा फुट्दैन । किनभने प्रतिस्पर्धा नै भएन भने के को कम्युनिष्ट ? त्यसैले फेरि पनि भन्छु पार्टी कुनै पनि हालतमा फुट्दैन, जुटेर नयाँ सिराबाट झन् अगाडी बढ्छ । अध्यक्षद्वय तथा अन्य केन्द्रिय नेताहरुहरुले पनि बुझ्नु भएको छ । यति ठूलो संघर्ष, बलिदान दिएर बनाएको जनताको आशा र भरोसाको पार्टी फुट्यो अथवा नेताहरुले धोका दिए भने त्यसको जवाफ जनताले पक्कै पनि दिनेछन् । त्यसकारण हामी नेता कार्यकर्ताहरु पनि ढुक्क छौँ । पार्टी फुट्दैन । अहिले पार्टीमा देखिएको विवाद वैचारिक छलफल हो । यसलाई टुंगोमा पु¥याएर निकास निकाल्नुपर्छ भन्नेमा हामी स्थानीय नेता कार्यकर्ताहरु पनि विश्वस्त छौँ ।
८. दुई पार्टी एक भएपनि नेता तथा कार्यकर्ताहरुमा अझैसम्म पनि भावनात्मक रुपमा एकता देखिँदैन नि ?
पक्कै पनि यहाँले भने जस्तै पूर्व एमाले र माओवादी केन्द्र दुई पार्टी एक भएपनि अझै पनि नेता कार्यकर्ताहरु भावनात्मक रुपमा एक हुन नसकिरहेको अवस्था छ । नेता कार्यकर्ताहरु भावनात्मक रुपमा एक बनाएर लैजानका लागि केन्द्रस्तरबाटै योजना बनाएर अभियानकै रुपमा सञ्चालन गर्न जरुरी छ । केन्द्रले बनाएको योजना तथा निर्देशनलाई सबै स्थानीय तह वा पालिकामा रहेका नेता कार्यकर्ताहरुले पालना गर्न सकेमात्रै नेता कार्यकर्ताहरुमा भावनात्मक रुपमा एकता हुन सक्छ । भावनात्मक रुपमा नेता कार्यकर्ताहरु एक नभएकै कारण अहिले विभिन्न गुट उपगुटहरु बनाएर लागेको देखिन्छ । त्यसकारण नेकपा बैजनाथले एउटा नियम नै बनाएको छ । देश समाज निर्माणमा लागेका केन्द्रिय नेताहरुका विचमा कुनै विषमा अन्तरद्वन्द्व भएपनि त्यसको समाधान गर्नुहुन्छ । उहाँहरुका बारेमा अथवा पार्टी एकतामा असर पार्ने खालका कुनै अभिव्यक्ति वा विचारहरु स्थानीय नेता कार्यकर्ताहरुले सामाजिक सञ्जाल, कुनै सार्वजनिक कार्यक्रमहरुमा राख्न नपाउने भनेर निर्देशन जारी गरेका छौँ । पार्टीभित्र भएको अन्तरद्वन्द्व घरको कुरा हो । त्यसैले नेताहरु मिल्नुहुन्छ भन्ने हामीले विश्वास लिएका छौँ ।
९. नेता कार्यकर्ताहरु विचको सम्वन्ध समधुर बनाउनका लागि नेकपाले के गर्न जरुरी छ ?
सबैभन्दा पहिले त दुबै अध्यक्ष मिलेर पार्टीभित्र देखिएको अन्तरविरोधलाई केन्द्रविन्दुमा पु¥याएर योजना बनाएर आउनु पर्दछ । यस्तै बृहत् योजना बनाएर प्रत्येक जिल्ला हुँदै, क्षेत्र, नगर, गाउँ, टोलसम्मका नेता कार्यकर्ताहरुलाई प्रशिक्षण दिनुपर्छ । उनीहरुलाई पार्टीको सिद्धान्त, निति नियमका बारेमा जानकारी दिन सक्यौ भने नेता कार्यकर्ताहरु विचको सम्वन्ध समधुर हुँदै जान्छ ।
१०. स्थानीय नेता कार्यकर्ताहरु पार्टी एकताको पक्षमा देखिनु भएको छ कि फुटको पक्षमा ?
फुट भन्ने त कुरै आउँदैन नि । स्थानीयदेखि केन्द्रिय तहसम्मका सबै नेता कार्यकर्ताहरु पार्टी एकताकै पक्षमा हुनुहुन्छ । पार्टी फुट्नका लागि होइन, एक भएर जुट्नका लागि एकीकरण भएको हो । त्यसैले कुनै पनि नेता कार्यकर्ताहरु फुटको पक्षमा हुनुहुन्न्न । पार्टी फmुट्यो भने त कुनै एक पक्षलाई मात्रै हैन, दुबै पक्षलाई घाटा हुन्छ नि । त्यसैले सबै नेता कार्यकर्ताहरु पार्टी एकीकरण कै पक्षमा एक ढिक्का भएर उभिनु भएको छ ।
११. अन्त्यमा नेकपा बैजनाथ गाउँकमिटी अध्यक्षको हैसियले आम नागरिक तथा नेता कार्यकर्ताहरुलाई के भन्न चाहनु हुन्छ ।
सम्पूर्ण नेता कार्यकर्ता तथा आम नागरिकहरुमा के भन्न चाहन्छु भने नेकपामा कुनै पनि हालतमा फुट्दैन । पछिल्लो समय पार्टीमा देखिएको अन्तरद्वन्द्व घरभित्रको झगडा जस्तै हो । यसले पार्टीलाई झनै मजभुत बनाएर लैजाने काम गर्छ । हामी नेता कार्यकर्ताहरु ढुक्क छौ, नेकपा फुट्दैन । र आमनागरिकहरुमा पनि यहि विश्वास दिलाउन चाहन्छु । निराश वा हतास हुनुपर्ने अवस्था छैन । नेकपा ठूलो संघर्ष र वलिदानबाट जनताको चाहना अनुसार नै निर्माण भएकोले शीर्ष नेताहरुले पनि जनता र नेता कार्यकर्ताको भावना विपरित कार्य गर्नुहुने छैन । हामी ढुक्क छौँ । पार्टी अझै नयाँ सिराबाट अगाडी बढ्ने छ । नेता कार्यकर्ता र आम नागरिकको आशा, भरोसाको केन्द्र बन्ने छ ।